Segment Rafineria

Aktywa produkcyjne Grupy ORLEN i główni konkurenci w Europie Środkowo-Wschodniej / moce przerobowe [mln t]

Źródło: Opracowanie własne.

Więcej informacji na temat otoczenia konkurencyjnego znajduje się w sekcji „Otoczenie konkurencyjne”.

Uzyski paliw

Źródło: Opracowanie własne.

Źródło: Opracowanie własne.

• Spadek udziału w rynku paliw o (2,8) p.p. do poziomu 49,8% głównie w efekcie stosunkowo niskich marż na dieslu utrzymujących się w I połowie 2021 roku, które wymuszały optymalizację zaopatrzenia i sprzedaży.
• Pomimo przejściowego spadku udziału w rynku diesla, PKN ORLEN pozostał głównym dostawcą największych zagranicznych koncernów paliwowych w kraju (BP, Shell, Amic), jednocześnie zwiększając udział na rynku odbiorców ostatecznych, dostarczając paliwo do coraz większej liczby firm poprzez spółkę ORLEN Paliwa.

Źródło: Opracowanie własne.

• Grupa ORLEN jest liderem sprzedaży paliw na rynku czeskim.
• Spadek udziałów na rynku czeskim o (1,8) p.p do poziomu 52,1% głównie w rezultacie przestojów remontowych w drugiej połowie roku oraz okresowych niedoborów benzyn związanych z ograniczoną dostępnością komponentów. Nie bez znaczenia były również negatywne skutki pandemii COVID-19, przejawiające się dużą zmiennością konsumpcji oraz wahaniami notowań i marż.

Źródło: Opracowanie własne.

• ORLEN Lietuva utrzymuje silną pozycję lidera na rynkach bałtyckich, pomimo spadku łącznych udziałów o (2,7) p.p. (r/r), nadal.
• Dzięki wzmożonym wysiłkom sprzedażowym na rynku benzyn udało się poprawić udziały o 1,1 p.p. Udziały na rynku diesla spadły natomiast o (3,0) p.p w rezultacie niskiej podaży produktu wynikającej z obniżonej produkcji do minimum przez większość miesięcy I półrocza 2021 roku, w związku ze słabym makro oraz postojem remontowym w Możejkach.
• Należy zaznaczyć, że na najważniejszym rynku litewskim udziały, zarówno w zakresie benzyn jak i diesla wzrosły, osiągając łączny poziom 80,7%, co oznacza wzrost o 2,7 p.p. r/r.

W 2021 roku łączna sprzedaż Grupy ORLEN w segmencie Rafineria osiągnęła poziom 24 389 tys. ton i była wyższa w stosunku do 2020 roku o 3,5%.

Struktura przychodów ze sprzedaży Grupy ORLEN w segmencie Rafineria

W latach 2021, 2020 i 2019 Grupa nie zidentyfikowała wiodących klientów, z którymi zrealizowałaby indywidualnie przychody ze sprzedaży przekraczające poziom 10% łącznych przychodów ze sprzedaży Grupy ORLEN.

W 2021 roku zanotowano stopniową odbudowę konsumpcji (r/r). Rynki benzyn i oleju napędowego rosły w tempie odpowiednio 10% i 8%, jednak wciąż zauważalny był znaczący wpływ pandemii COVID-19. W przypadku benzyn zimowo-wiosenna fala zachorowań i związane z nią ograniczenia mobilności oraz praca zdalna wpłynęły negatywnie na sprzedaż, natomiast w okresie wakacyjnym odnotowano (podobnie jak w ubiegłym roku) zdecydowane wzrosty konsumpcji i sprzedaży benzyn. W dużej mierze wynikało to z niepewności odnośnie zmieniających się przepisów dotyczących podróży międzynarodowych (głównie lotniczych) i w efekcie wzrostu popularności wyjazdów krajowych w stosunku do podróży zagranicznych. Konsumpcja olejów napędowych była mniej obciążona wpływem pandemii, przede wszystkim dzięki ostrożniejszemu niż w ubiegłym roku podejściu do ograniczeń nakładanych na gospodarkę – nie wprowadzono całkowitego lockdown’u. W efekcie konsumpcja jego wzrosła o 10% r/r oraz do poziomu około 4,5% powyżej konsumpcji z 2019 roku.

Rynkiem, który wciąż najbardziej odczuwał skutki COVID-19 był rynek paliw lotniczych. Wzrósł on o około 17% r/r, jednak to wciąż około (50%) poniżej poziomu obserwowanego w 2019 roku. Główne wzrosty wystąpiły na rynku cargo i rynku biznesowym małych i średnich przedsiębiorstw, jednak nie nastąpiła jeszcze podobna odbudowa w przypadku dużych korporacji. Obecna sytuacja i nowe mutacje koronawirusa powodują, że odbudowa rynku paliw lotniczych do poziomu sprzed pandemii może potrwać dłużej niż pierwotnie zakładano, nawet do 2024-2025 roku.

W roku 2021 wzrósł o 15% r/r rynek lekkiego oleju opałowego głównie w rezultacie wyjątkowo mroźnej zimy (styczeń oraz luty) oraz w pewnym stopniu sytuacji na rynku gazu w drugiej połowie roku (ograniczona podaż, wzrost notowań, wykorzystanie alternatywnych źródeł ogrzewania).

Pandemia COVID-19 wymusiła na PKN ORLEN odpowiednie zarządzanie podażą oraz zapasami. Z jednej strony Spółka zmuszona była przygotować się na spadki popytu spowodowane kolejnymi falami koronawirusa oraz wprowadzanymi doraźnie obostrzeniami, podczas gdy z drugiej – na okresowe wzrosty konsumpcji np. benzyn w okresach wakacyjnych (nawet ponad poziomy odnotowane w okresie przedpandemicznym). W połączeniu z dużą niepewnością odnośnie notowań i marż produktów rafineryjnych, wymagało to odpowiedniego zarządzania logistyką, produkcją, zakupami oraz alokacjami. W celu zabezpieczenia się przed znaczącymi wahaniami popytu PKN ORLEN zwiększył skalę przesunięć produktów w ramach Grupy ORLEN. W 2021 roku zakupiono m.in. terminal paliw Mockava, jedyny kolejowy terminal przeładunkowy na granicy polsko-litewskiej, co umożliwiło dalszy wzrost alokacji wolumenów benzyn i oleju napędowego z tego kierunku.

Sprzedaż Grupy ORLEN w segmencie Rafineria na rynku polskim w 2021 roku wyniosła 12 845 tys. ton i była wyższa o 366 tys. ton (r/r). Wyższy poziom sprzedaży był efektem zwiększenia sprzedaży głównie lekkich i średnich destylatów przy niższej sprzedaży frakcji ciężkich (r/r).

Sprzedaż lekkich destylatów w samym segmencie Rafineria zwiększyła się o 5,8% (r/r) w efekcie zwiększonej sprzedaży benzyn o 13,7% (r/r), która przekroczyła nawet poziom z 2019 przy zdecydowanie niższej (r/r) sprzedaży LPG o (23,9)%.

W zakresie średnich destylatów sprzedaż wzrosła o 4,7% głównie w efekcie wyższej sprzedaży paliw lotniczych o 16,1%. Należy jednak zauważyć, że sprzedaży w tej grupie produktów stanowi obecnie jedynie około 87% poziomu z 2019 roku, głównie za sprawą rynku paliw lotniczych, który wciąż odczuwa skutki pandemii. Spadło zaufanie do podróży lotniczych, istniała bardzo duża niepewność odnośnie zasad podróżowania, które potrafiły zmienić się kilkukrotnie w trakcie miesiąca. Kontynuowano sprzedaż paliw lotniczych w segmencie into-plane oraz dostawy do klientów strategicznych, m.in. dla Wojska Polskiego oraz US Army. PKN ORLEN posiada status Partnera Strategicznego Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych IATA, dzięki czemu posiada platformę komunikacji z wiodącymi przedstawicielami branży z całego świata.

Wzrost sprzedaży lekkiego oleju opałowego o 1,6% (r/r) to efekt głównie mroźnej zimy oraz rotacyjnego/zdalnego trybu pracy, które wpłynęły pozytywnie na popyt.

W 2021 roku nastąpił spadek sprzedaży ciężkich frakcji o (10,6)% (r/r), w tym głównie niskomarżowego ciężkiego oleju opałowego o (9,6)% (r/r) co miało pozytywny wpływ na wynik segmentu.

Rok 2021 przyniósł znaczną poprawę podstawowych wskaźników makroekonomicznych. W porównaniu ze słabym 2020 rokiem, mocno dotkniętym skutkami pandemii, zauważyć można było oznaki powrotu dobrej koniunktury. Grupa ORLEN ma na Litwie mocną pozycję konkurencyjną dzięki posiadaniu jedynej w krajach bałtyckich rafinerii oraz ugruntowanej pozycji wiarygodnego i solidnego dostawcy paliw. ORLEN Lietuva zaopatruje większość głównych graczy na rynku. Tym niemniej rynki krajów bałtyckich są atrakcyjnym miejscem sprzedaży paliw dla producentów skandynawskich, rosyjskich i białoruskich. Producenci z tych krajów charakteryzują się dużymi nadwyżkami zarówno oleju napędowego, jak i benzyn i stale poszukują możliwości ulokowania nadpodaży za granicą.

Dane dotyczące PKB i konsumpcji paliw na rynku litewskim zostały przedstawione w sekcji „Otoczenie makroekonomiczne”.

Pomimo negatywnego oddziaływania pandemii COVID-19 w 2021 roku ORLEN Lietuva zanotowała wzrost sprzedaży w segmencie Rafineria o 3,8% (r/r), osiągając wynik na poziomie 7 538 tys. ton. Najlepsze wyniki osiągnięto w grupie lekkich destylatów, gdzie sprzedaż wzrosła o 5,9% (r/r), głównie w rezultacie wyższej sprzedaży benzyn o 6,5%, która wzrosła w porównaniu do roku ubiegłego dzięki ograniczaniu zakresu obostrzeń w zakresie COVID-19 w 2021 roku.

Wzrost sprzedaży o 4,0% (r/r) zanotowano również dla średnich destylatów głównie w efekcie zwiększenia sprzedaży lekkiego oleju opałowego o 18,8% (r/r) oraz paliw lotniczych o 15,1% (r/r), co było możliwe dzięki dominującej pozycji na rynku litewskim, wzrostowi konsumpcji za sprawą większej liczby lotów czarterowych, biznesowych i cargo w II półroczu 2021 roku. Wzrost sprzedaży o 3,3% (r/r) oleju napędowego to efekt nałożenia sankcji na białoruskie produkty naftowe, wzrostu gospodarczego i bardzo wysokiego popytu ze strony sektora rolniczego. W 2021 roku nastąpił wzrost sprzedaży ciężkich frakcji o 0,7% (r/r).

Rynek Ukrainy jest otwarty dla dostawców z innych krajów, stąd bardzo duża konkurencja. Strategia sprzedażowa ORLEN Lietuva zakłada budowanie silnych relacji biznesowych z głównymi sieciami handlowymi działającymi na rynku ukraińskim. Ważnym elementem strategii Grupy ORLEN było budowanie wizerunku stabilnego dostawcy, niezależnego od sytuacji geopolitycznej w regionie, który dotrzymuje zobowiązań nawet w tak trudnym otoczeniu makroekonomicznym. Dzięki temu Grupa ORLEN utrzymuje bardzo dobry wizerunek nowoczesnej, rzetelnej i stabilnej firmy europejskiej. Ważną zaletą ORLEN Lietuva jest szybkość reakcji na zmiennym rynku ukraińskim, stabilne dostawy i niezawodna logistyka, te czynniki pozwalają konkurować z alternatywnymi dostawcami.

Podobnie jak w latach poprzednich, również w 2021 roku ORLEN Lietuva aktywnie uczestniczyła w bilansowania deficytów PKN ORLEN na rynku polskim, dostarczono z tego kierunku znaczne wolumeny oleju napędowego do Polski, zarówno transportem lądowym (przez zakupiony w 2021 terminal przeładunkowy Mockava), jak i morskim.

Najważniejszym czynnikiem mającym wpływ na konsumpcję produktów rafineryjnych na rynku czeskim w 2021 rok był COVID-19. Czechy zmagały się ze społecznymi i gospodarczymi konsekwencjami pandemii. Kolejne fale wywierały negatywny wpływ na gospodarkę czeską oraz rynki eksportowe Grupy ORLEN Unipetrol. Przez pierwsze 4 miesiące 2021 roku wprowadzono lockdown. Od maja zniesiono restrykcyjne ograniczenia, a popyt powrócił do normalnego poziomu, co w naturalny sposób było wspierane sezonem letnim i jesiennym. Długotrwałe, w niektórych sektorach, ograniczenia, pogorszenie nastrojów społecznych i niepewność, hamowały popyt oraz inwestycje. Oczekuje się, że stopniowe ożywienie gospodarcze nastąpi w 2022 roku. Duży wpływ na gospodarkę Czech, silnie uzależnioną od branży motoryzacyjnej, miał kryzys na rynku półprzewodników, w efekcie którego fabryka Skody na kilka miesięcy wstrzymała produkcję nowych samochodów. Grupa ORLEN Unipetrol w 2021 roku kontynuowała sprzedaż do szerokiego portfela klientów, w tym do dużych koncernów paliwowych i sieci hipermarketów. ORLEN Unipetrol sprzedawał swoje produkty na rynkach eksportowych: słowackim, węgierskim, niemieckim, austriackim, jak również polskim, uczestnicząc w strategii optymalizacji przepływów strumieni produktowych wewnątrz Grupy Kapitałowej. PKN ORLEN kontynuował swoją działalność na lotnisku w Pradze w zakresie tankowania statków powietrznych paliwem dostarczanym przez ORLEN Unipetrol, jednak ruch na lotnisku w Pradze przez większość roku był niewielki (ok. 35% wolumenu sprzed pandemii).

Otoczenie makroekonomiczne i rynkowe w postaci PKB i konsumpcji rynkowej miało istotny wpływ na wyniki sprzedażowe Grupy ORLEN na rynku czeskim i zostało przedstawione w sekcji „Otoczenie makroekonomiczne”.

Sprzedaż wolumenowa Grupy ORLEN Unipetrol w 2021 roku wzrosła o 4,8% (r/r) do poziomu 4 006 tys. ton. (r/r). Pozytywny wpływ na sprzedaż Grupy ORLEN Unipetrol miały postoje konkurencyjnych rafinerii w regionie, m.in. Slovnaft na Słowacji oraz awaria w rafinerii Petromidia w Rumunii.

Sprzedaż średnich destylatów wzrosła o 5,6% (r/r), głównie w rezultacie wyższej sprzedaży paliwa Jet A-1 o 62,5% (r/r), jednak wciąż stanowiło to tylko około 1/3 wolumenów z 2019 roku. Wzrost sprzedaży o 5,2% (r/r) odnotowały oleje napędowe, jednak również nie do poziomu sprzed pandemii. Sprzedaż lekkich destylatów wzrosła o 1,2% (r/r), gdzie odbudowa nastąpiła głównie na rynku LPG wzrost o 18,6% (r/r), wolumen benzyn oscylował w okolicy poziomu z 2020 roku.