14.2 Wartości niematerialne oraz wartość firmy

WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI

Wartości niematerialne

Składnik aktywów niematerialnych początkowo wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w wartości księgowej netto.

Wartości niematerialne o określonym okresie użytkowania amortyzuje się metodą liniową począwszy od chwili, gdy są one gotowe do użycia, tzn. od momentu dostosowania składnika aktywów do miejsca i warunków potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania zgodnie z zamierzeniami kierownictwa przez okres odpowiadający szacowanemu okresowi ich użytkowania. 

Typowe okresy użytkowania wartości niematerialnych wynoszą od 2 do 10 lat dla oprogramowania oraz od 2 do 15 lat dla licencji, praw do patentów oraz podobnych wartości.

Metodę amortyzacji oraz okres użytkowania składnika wartości niematerialnych weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku. 

Wartość firmy

Na dzień połączenia jednostek gospodarczych wartość firmy podlega przypisaniu do ośrodków wypracowujących środki pieniężne (tzw. CGU – cash generating unit) jednostki przejmującej, które zgodnie z oczekiwaniami, mają odnieść korzyści z tytułu synergii uzyskanej w wyniku takiego połączenia.

Każdy ośrodek lub zespół ośrodków, do którego została przypisana wartość firmy: 

1.  odpowiada najniższemu poziomowi w jednostce, na którym wartość firmy jest monitorowana na wewnętrzne potrzeby zarządcze oraz 
2.  nie może być większy niż segment operacyjny przed agregacją określony zgodnie z paragrafem 5 MSSF 8 Segmenty operacyjne.

Po połączeniu, jednostka przejmująca wycenia wartość firmy w kwocie ustalonej na dzień przejęcia pomniejszonej o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.

Ośrodek wypracowujący środki pieniężne, do którego została przypisana wartość firmy poddaje się testom na utratę wartości corocznie, a także gdy wystąpią przesłanki wskazujące na utratę jego wartości.

Prawa majątkowe 

Główną pozycją praw majątkowych są uprawnienia do emisji CO2, nie podlegające amortyzacji, które są poddawane analizie pod kątem utraty wartości.

Otrzymane nieodpłatnie uprawnienia ujmuje się i prezentuje w wartościach niematerialnych w korespondencji z przychodami przyszłych okresów w wartości godziwej ustalonej na dzień ich zarejestrowania. Dotacje rozlicza się w systematyczny sposób w poszczególnych okresach sprawozdawczych, aby zapewnić współmierność z kosztami tworzonej rezerwy. Zakupione uprawnienia ujmowane są w cenie nabycia.

Na szacowaną w okresie sprawozdawczym emisję CO2 tworzy się rezerwę w ciężar kosztów działalności podstawowej (podatki i opłaty).

Do praw majątkowych zalicza się ponadto certyfikaty energetyczne.

Prawa majątkowe, w tym uprawnienia do emisji CO2 oraz certyfikaty energetyczne podlegają umorzeniu w ciężar wartości księgowej rezerwy, jako jej rozliczenie. Rozchód uprawnień do emisji CO2 oraz certyfikatów energetycznych jest ujmowany według metody średniej ważonej. 

PROFESJONALNY OSĄD

Przypisanie wartości firmy do ośrodków wypracowujących środki pieniężne 

Stosowanie polityki rachunkowości Grupy w zakresie przypisania wartości firmy do ośrodków wypracowujących środki pieniężne wymaga dokonania osądu, które z CGU odniosą korzyści z synergii uzyskanej w wyniku połączenia jednostek. Alokacja wartości firmy dokonywana jest przy uwzględnieniu szeregu subiektywnych kryteriów, w tym:

• analizy czynników jakościowych, które doprowadziły do ujęcia wartości firmy w ramach rozliczenia ceny nabycia, w tym oczekiwanych synergii operacyjnych i finansowych jak również wartości niematerialnych niekwalifikujących się do osobnego ujęcia;
• istnienia aktywnego rynku na produkty generowane lub usługi świadczone przez jednostkę przejmowaną 
• sposobu w jaki wartość firmy monitorowana jest na wewnętrzne potrzeby zarządcze Grupy
• istnienia planów integracyjnych, reorganizacyjnych, które w niedalekiej przyszłości wpłynął na zmiany w ramach CGU
• lokalizacji geograficznej w której działa nabyta jednostka.

SZACUNKI

Okresy użytkowania wartości niematerialnych 

Grupa weryfikuje okresy użytkowania składników wartości niematerialnych na koniec każdego roku, ze skutkiem od początku roku następnego. Wpływ weryfikacji okresów użytkowania w roku 2021 skutkował zwiększeniem kosztów amortyzacji o (1) mln PLN w porównaniu z kosztami amortyzacji, które zostałaby ujęte na bazie okresów użytkowania stosowanych w roku 2020.

Zmiana stanu wartości niematerialnych wytworzonych we własnym zakresie 

Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku wartości niematerialne wytworzone we własnym zakresie wyniosły odpowiednio 5 mln PLN oraz 4 mln PLN.

Zmiana stanu pozostałych wartości niematerialnych

Wartość księgowa brutto w pełni zamortyzowanych wartości niematerialnych będących nadal w użytkowaniu na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku wyniosła odpowiednio 737 mln PLN oraz 616 mln PLN.