14.4 Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, wartości firmy i aktywów z tytułu praw do użytkowania

WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI

Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, wartości firmy, aktywów z tytułu praw do użytkowania 

Na koniec okresu sprawozdawczego Grupa ocenia, czy istnieją przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata wartości lub odwrócenie odpisu aktualizującego któregoś ze składników aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne (tzw. CGU – cash generating unit). 

W przypadku  występowania przesłanek, że mogła nastąpić utrata wartości, przeprowadzany jest test na utratę wartości, w ramach którego Grupa szacuje wartość odzyskiwalną tego składnika aktywów lub CGU poprzez ustalenie wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży lub wartości użytkowej z zastosowaniem właściwej stopy dyskonta, w zależności od tego, która z nich jest wyższa.

Ośrodek wypracowujący środki pieniężne, do którego została przypisana wartość firmy, corocznie poddaje się testom na utratę wartości, a także wówczas, gdy istnieją przesłanki wskazujące na utratę jego wartości.

Wartość odzyskiwalna ustalana jest na poziomie CGU, do którego dany składnik aktywów należy. Aktywa, które samodzielnie nie generują przepływów pieniężnych, grupuje się na najniższym poziomie, na jakim powstają przepływy pieniężne niezależne od przepływów z innych aktywów (CGU). 

Utworzenie i odwrócenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i aktywów z tytułu praw do użytkowania ujmuje się w pozostałych kosztach operacyjnych i pozostałych przychodach operacyjnych.

Odpisy z tytułu utraty wartości dotyczące wartości firmy są ujmowane w ramach pozostałych kosztów operacyjnych i nie podlegają odwróceniu.

SZACUNKI I OSĄDY

Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, wartości firmy, aktywów z tytułu praw do użytkowania 

Grupa przeprowadziła testy pod kątem utraty wartości aktywów w oparciu o modele zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Założenia przyjęte w modelach w odniesieniu do kształtowania się przyszłych oczekiwanych przepływów pieniężnych, jak również sposób kalkulacji stóp dyskonta, to najbardziej istotne obszary szacunków. W opracowanych scenariuszach kształtowania się przyszłych oczekiwanych przepływów pieniężnych krytyczne założenia  dotyczyły przede wszystkim prognoz co do kluczowych parametrów makroekonomicznych oraz szacunku prawdopodobieństwa wpływu cen praw do emisji CO2  na przychody ze sprzedaży produktów. 

Istotnym osądem przyjętym przez Zarząd PKN ORLEN było przypisanie wag prawdopodobieństwa dla poszczególnych scenariuszy makroekonomicznych. Analizę scenariuszową zastosowano do wyceny aktywów segmentu rafineryjnego i petrochemicznego w PKN ORLEN, ORLEN Unipetrol i ORLEN Lietuva.

Na dzień 31 grudnia 2021 roku Grupa ORLEN zidentyfikowała przesłanki do przeprowadzenia testów na utratę wartości aktywów zgodnie z MSR 36 „Utrata wartości aktywów” związane z:

• zmianą otoczenia makroekonomicznego w 2021 roku,
• wzrostem stóp dyskonta wynikającym z podwyżki referencyjnych stóp procentowych,
• aktualizacją założeń makroekonomicznych na lata 2022-2030, tj. dla okresu zgodnego z obowiązującą w Grupie Kapitałowej ORLEN Strategią ORLEN2030 oraz przyjęciem w dniu 27 stycznia 2022 roku Planu Finansowego PKN ORLEN i Grupy ORLEN na rok 2022,
• podpisaniem umów warunkowych dotyczących zbycia składników majątku trwałego (4 terminali paliw) objętych środkami zaradczymi określonych w warunkowej zgodzie Komisji Europejskiej z dnia 14 lipca 2020 roku na dokonanie koncentracji polegającej na przejęciu przez PKN ORLEN kontroli nad Grupą LOTOS S.A.