14.4.3 Utworzenie i odwrócenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, wartości firmy oraz aktywów z tytułu praw do użytkowania na dzień 31 grudnia 2021 roku

Aktywa segmentu Energetyka

Przepływy dla aktywów Grupy Energa zostały oszacowane w oparciu o bazowe założenia makroekonomiczne stosowane w Grupie ORLEN, zweryfikowane w oparciu o krzywe terminowe dla cen CO2 i gazu ziemnego oraz zawarte kontrakty.

Na dzień 31 grudnia 2021 roku Grupa Energa rozpoznała odpis netto w wysokości (77) mln PLN z czego (67) mln PLN wynika z przeprowadzonych testów. Pozostałe odpisy netto w wysokości (10) mln PLN dotyczą głównie zaniechania inwestycji.

Łączna wartość zawiązanych odpisów wyniosła (92) mln PLN. Testy na utratę wartości aktywów wykazały konieczność dokonania odpisu dla ENERGA Elektrownie Ostrołęka: CGU Ostrołęka B w wysokości (55) mln PLN. Do wyceny aktywów zastosowano stopy dyskonta w wysokości od 5,61% do 7,73%. Wartość majątku po odpisach dla CGU Ostrołęka B (z wyłączeniem gruntów i praw wieczystego użytkowania) wyniosła 0. Testy na utratę wartości aktywów wykazały konieczność dokonania odpisu dla  ENERGA KOGENERACJA: CGU Żychlin (14) mln PLN (odpis zrealizowany w II kwartale 2021 roku). Do wyceny aktywów zastosowano stopę dyskonta w wysokości  4,16%. Dodatkowo na dzień 31 grudnia 2021 roku utworzono odpis ENERGA OZE: CGU Magazyn Energii w wysokości (10) mln PLN przy stopie dyskonta na poziomie 6,30%. Pozostałe odpisy w wysokości (13) mln PLN dotyczyły głównie zaniechania inwestycji, likwidacji rzeczowych aktywów trwałych i innych. 

Łączna wartość odwróceń odpisów wyniosła 15 mln PLN i dotyczyła głównie: ENERGA KOGENERACJA: CGU Żychlin 12 mln PLN z tytułu aktualizacji wyceny oraz ENERGA Elektrownie Ostrołęka: CGU Ostrołęka B  wysokości 3 mln PLN z tytułu aktualizacji rezerwy na rekultywację. Wartość użytkowa CGU Żychlin wyniosła 33 mln PLN i została obliczona przy stopie dyskonta na poziomie 6,23%.

Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej ENERGA KOGENERACJA: CGU Żychlin w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2021 roku

CGU Ostrołęka B oraz ENERGA OZE: CGU Magazyn Energii nie są wrażliwe na zmianę stopy dyskonta i EBITDA.

Na dzień 31 grudnia 2020 Grupa ORLEN nie zidentyfikowała utraty wartości aktywów segmentu Energetyka. W analizach zastosowano odpowiednie stopy dyskontowe zaprezentowane (nota 14.4.1).

Aktywa segmentu Rafineria

Grupa ORLEN przeprowadziła testy na utratę wartości na koniec 31 grudnia 2021 roku oparte o w/w założenia. Przeprowadzone testy skutkowały odwróceniem odpisów aktywów Grupy ORLEN Południe w wysokości 70 mln PLN oraz ORLEN Lietuva w wysokości 6 mln PLN.

Testy na utratę wartości aktywów produkcyjnych segmentu Rafineryjnego ORLEN Południe przeprowadzone przy stopie dyskonta na poziomie 8,09% dla CGU Pozostałe wykazały możliwość odwrócenia odpisów w wysokości 51 mln PLN i ustaliły wartość użytkową na poziomie 879 mln PLN, dla CGU Bio wykazały możliwość odwrócenia odpisów w wysokości 19 mln PLN i ustaliły wartość użytkową na poziomie 960 mln PLN. 

Testy na utratę wartości aktywów produkcyjnych segmentu Rafineryjnego ORLEN Lietuva przeprowadzone przy stopie dyskonta na poziomie 6,14 % wykazały nadwyżkę wartości użytkowej nad wartością bilansową testowanych aktywów w tym alokowaną wartość firmy z tytułu nabycia UAB Mockavos terminalas, w wysokości 1,6 mln USD, co odpowiada 6 mln PLN. Wartość użytkową ustalono na poziomie 3 120 mln PLN. 

Na dzień 31 grudnia 2021 roku przeprowadzono również testy na utratę wartości aktywów produkcyjnych segmentu Rafineryjnego Grupy ORLEN Unipetrol przy stopie dyskonta na poziomie 7,41%. Analiza nie wykazała utraty wartości aktywów i ustaliła wartość użytkową na poziomie 3 919 mln PLN.

W 2021 roku w wyniku przeprowadzonych testów na utratę wartości aktywów nie stwierdzono konieczności dokonywania odpisów aktywów ORLEN Oil. Na dzień 31 grudnia 2021 roku wartość użytkowa wyniosła 326 mln PLN i została obliczona przy stopie dyskonta na poziomie 8,09%, która odpowiada stopie dla działalności segmentu rafineryjnego z uwzględnieniem zmian organizacyjnych wynikających ze Strategii Spółki.

Dodatkowo dla  segmentu Rafineria PKN ORLEN wyniku oszacowania wartości odzyskiwalnej dla 4 terminali paliw określonej metodą wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży Spółka dokonała odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych w wysokości (51) mln PLN.

Na dzień 31 grudnia 2020 roku odpowiednie testy na utratę wartości aktywów produkcyjnych segmentu Rafineryjnego wykazały konieczność utworzenia odpisów aktualizujących w wysokości (22) mln USD dla aktywów produkcyjnych segmentu Rafineryjnego ORLEN Lietuva, co odpowiadało (81) mln PLN. Stopa dyskonta dla aktywów ORLEN Lietuva wynosiła  6,22%. 

W Grupie ORLEN Unipetrol na dzień 31 grudnia 2020 roku utworzono odpis aktualizujący aktywa PARAMO związany z zatwierdzeniem strategii działalności oraz decyzją o zamknięciu zakładu produkcyjnego w Kolin w kwocie (387) mln CZK, co odpowiadało (66) mln PLN. Stopa dyskonta dla aktywów rafineryjnych Grupy ORLEN Unipetrol wynosiła 5,64%. 

Na dzień 31 grudnia 2020 roku ORLEN Oil dokonał odwrócenia odpisu na kwotę 30 mln PLN przy zastosowaniu stopy dyskonta 3,82% adekwatnej dla jednostek dystrybucyjnych.

Wartość użytkowa CGU segmentu Rafineria w Grupie ORLEN na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020  roku dla których dokonano aktualizacji wartości aktywów 

Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej ORLEN Południe CGU Pozostałe w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2021 roku

Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej ORLEN Południe CGU  Bio w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2021 roku

Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej segmentu Rafineria Grupy ORLEN Lietuva w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2021 roku

Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej segmentu Rafineria Grupy ORLEN Lietuva w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2020 roku

Analiza wrażliwości wartości użytkowej segmentu Rafineria Grupy ORLEN Unipetrol w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2020 roku

Oszacowane w wyniku wyceny poziomy odpisów i odwróceń aktualizujących aktywa ORLEN Oil i PARAMO nie są wrażliwe na zmianę przyjętych do analizy wrażliwości stóp dyskonta +/- 1p.p. i EBITDA +/- 5%.

Aktywa segmentu Petrochemia

Grupa ORLEN przeprowadziła testy na utratę wartości na koniec 31 grudnia 2021 roku oparte o w/w założenia. Przeprowadzone testy przy stopie dyskonta na poziomie 7,65% skutkowały odwróceniem odpisów Anwil S.A. dla CGU Tworzywa w wysokości 29 mln PLN. Wartość użytkową ustalono na poziomie 1 127 mln PLN.

Analiza wrażliwości wartości użytkowej aktywów segmentu petrochemicznego CGU Anwil Tworzywa  w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2021 roku

Aktywa segmentu Wydobycie 

Każdy projekt poszukiwawczy i obszar wydobywczy w ramach segmentu Wydobycie traktowany jest jako odrębne CGU.

Na dzień 31 grudnia 2021 roku w wyniku testów na utratę wartości aktywów Grupa ORLEN Upstream dokonała odwrócenia odpisów netto na majątku trwałym w wysokości 918 mln PLN.

Odwrócenie odpisów aktualizujących wynika z aktualizacji przepływów pieniężnych dla aktywów Grupy ORLEN  Upstream segmentu Wydobycie zlokalizowanych na terenie Polski i Kanady w oparciu o Raporty Rezerw opracowane przez niezależne firmy. 

W Kanadzie pozytywna koniunktura gospodarcza przyczyniła się do utrzymania korzystnych notowań cen gazu ziemnego. Zwiększony popyt lokalny oraz gwałtowny wzrost eksportu gazu do USA stanowią korzystne środowisko cenotwórcze dla producentów węglowodorów w Kanadzie. Notowania benchmarku AECO w Albercie w II połowie roku 2021 sięgały nawet poziomu 5,0 CAD/mcf i były najwyższe od 2014 roku. Średnia cena gazu AECO w 2021 roku wyniosła 3,61 CAD/mcf wobec 2,22 CAD/mcf rok wcześniej, co stanowiło wzrost o 63% w ujęciu r/r. 

W roku 2021 w związku z ożywieniem gospodarczym popyt na ropę naftową też stopniowo odbudowywał się. Według szacunków amerykańskiej agencji EIA wzrost zapotrzebowania na surowiec wyniósł 5,1 mln boe/d na przestrzeni 2021 r., względem degradacji popytu na poziomie 8,5 mln boe/d w wyniku pandemii w 2020 r. Prowadzona przez sojusz OPEC+ polityka powolnego znoszenia ograniczeń w wydobyciu ropy naftowej pozwoliła na utrzymanie się przewagi popytowej a co za tym idzie wzrostowego trendu notowań cen surowca praktycznie przez cały rok. Średnia cena ropy gatunku Brent w 2021 r. wyniosła 71 USD/bbl, wobec 42 USD/bbl rok wcześniej, co stanowi wzrost o 69% w ujęciu r/r. Średnioroczna cena ropy gatunku CLS (Canadian Light Sweet) w roku 2021 wyniosła 80 CAD/bbl wobec 45 CAD/bbl rok wcześniej, co stanowi wzrost o 78% w ujęciu r/r. Średni dyferencjał cenowy CLS do amerykańskiego benchmarku WTI wyniósł -5 CAD/bbl (w porównaniu do -7 CAD/bbl w roku 2020).

Strategia Grupy ORLEN zakłada kontynuację działalności poszukiwawczo-wydobywczej poprzez ostrożny i zrównoważony rozwój portfela aktywów Upstream, ze szczególnym uwzględnieniem złóż gazowych. Prace inwestycyjne w roku 2021 prowadzone były w oparciu o założenia ze Strategii Grupy ORLEN do roku 2030, które uwzględniały m.in. maksymalizację wartości z aktywów i wydobycia, priorytetyzację wybranych projektów poszukiwawczo-rozpoznawczych oraz uruchomienie wydobycia na obszarach będących w zagospodarowaniu. Wykorzystując ożywienie na rynku cen węglowodorów i korzystne prognozy średnioterminowe dla ropy naftowej i gazu ziemnego, Spółka zdecydowała się przyspieszyć oraz zwiększyć zakres rzeczowy programu prac wiertniczych w roku 2021, co pomimo spadku poziomu zweryfikowanych zasobów o 15% na terenie Polski i o 1% na terenie Kanady przekłada się na istotny wzrost wartości inwestycji w ORLEN Upstream.

Grupa ORLEN Upstream Polska rozpoznała odwrócenie odpisów na utratę wartości aktywów netto w wysokości 164 mln PLN.

W wyniku przeprowadzenia testów oraz wycofania się z niektórych projektów poszukiwawczych w 2021 roku Grupa ORLEN Upstream Polska rozpoznała odpisy w wysokości (120) mln PLN, z czego odpisy dla aktywów z tytułu zagospodarowania i wydobycia wyniosły dla projektu Miocen (81) mln PLN, dla projektu Płotki (2) mln PLN, natomiast dla aktywów poszukiwawczych i oceny zasobów mineralnych dla projektu Sieraków odpis wyniósł  (24) mln PLN, a dla projektu Edge (13) mln PLN. W tym samym okresie dokonano również odwróceń odpisów w wysokości 284 mln PLN dotyczący aktywów z tytułu zagospodarowania i wydobycia dla projektu Płotki 16 mln PLN oraz odwrócenie odpisów w wysokości 268 mln PLN dotyczących aktywów poszukiwawczych i oceny zasobów mineralnych dla projektu Płotki w wysokości 126 mln PLN a dla projektu Edge w wysokości  142 mln PLN. W wycenach zastosowano stopę dyskonta na poziomie 8,19%. Wartość odzyskiwalna dla aktywów wydobywczych polskich została określona metodą wartości użytkowej ze względu na brak aktywnego rynku.

W wyniku przeprowadzonych testów w 2021 roku Grupa ORLEN Upstream Kanada rozpoznała możliwość odwrócenia odpisów na utratę wartości aktywów netto w wysokości 754 mln PLN. 

Łączna wartość odwróceń wyniosła 761 mln PLN i dotyczyła głównie aktywów CGU Kakwa i CGU Ferrier. Łączna wartość rozpoznanych odpisów wyniosła (7) mln PLN i dotyczyła CGU Peace River Oil. W wycenach zastosowano stopy dyskonta na poziomie od 11% do 16,4%. Wartość odzyskiwalna dla aktywów wydobywczych kanadyjskich została określona metodą wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży. Przy wycenie zastosowano Poziom 3 hierarchii wyceny.

Łączny wpływ rozpoznanych odwróceń odpisów netto na majątku trwałym Grupy ORLEN Upstream w roku 2021 wyniósł 918 mln PLN.

Na dzień 31 grudnia 2020 roku w wyniku przeprowadzenia testów oraz wycofania się z niektórych projektów poszukiwawczych w 2020 roku Grupa ORLEN Upstream Polska rozpoznała odpis w wysokości (553) mln PLN . W tym samym okresie dokonano odwróceń odpisów w wysokości 216 mln PLN. W wycenach na koniec 2020 roku zastosowano stopę dyskonta na poziomie 7,10%. Wartość odzyskiwalna dla aktywów wydobywczych polskich została określona metodą wartości użytkowej ze względu na brak aktywnego rynku.

W wyniku przeprowadzonych testów w 2020 roku Grupa ORLEN Upstream Kanada rozpoznała utratę wartości aktywów netto w wysokości (1 085) mln PLN.  Łączna wartość rozpoznanych odpisów wynosiła (1 134) mln PLN. Łączna wartość odwróceń odpisów wynosiła 49 mln PLN. W wycenach na koniec 2020 roku zastosowano stopy dyskonta na poziomie od 11% do 16,4%. Wartość odzyskiwalna dla aktywów wydobywczych kanadyjskich została określona metodą wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży. Przy wycenie zastosowano Poziom 3 hierarchii wyceny.

Łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym Grupy ORLEN Upstream w roku 2020 wyniósł (1 422) mln PLN.

Wartość odzyskiwalna aktywów segmentu Wydobycie w Grupie Upstream na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku

Analiza wrażliwości wartości użytkowej aktywów segmentu Wydobycie ORLEN Upstream Polska w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku

Rok 2021

Rok 2020

Analiza wrażliwości wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży aktywów segmentu Wydobycie ORLEN Upstream Kanada w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku

Rok 2021

Rok 2020

Aktywa segmentu Detal

Grupa ORLEN w 2021 roku w wyniku przeprowadzenia testów na utratę wartości na pojedynczych stacjach paliw dokonała odpisów aktualizujących netto wartość aktywów segmentu Detal w wysokości (47) mln PLN. Dotyczy to głównie aktywów PKN ORLEN (7) mln PLN (stopy dyskonta stosowane w trakcie roku 2021 od 5,18% do 7,07%), Grupy ORLEN Unipetrol (28) mln PLN (stopy dyskonta stosowane w trakcie roku 2021 od 5,36% do 6,36%) i Grupy ORLEN Deutschland (10) mln PLN (stopy dyskonta stosowane w trakcie roku 2021 od 3,18% do 3,45%), pozostałe (2) mln PLN. 

Grupa ORLEN w 2020 roku w wyniku przeprowadzenia testów na utratę wartości na pojedynczych stacjach paliw dokonała odpisów aktualizujących netto wartość aktywów segmentu Detal w wysokości (39) mln PLN. Odpisy rozpoznane w 2020 roku dotyczyły głównie aktywów PKN ORLEN (13) mln PLN (stopy dyskonta stosowane w trakcie roku 2020 od 5,14% do 5,92%), Grupy ORLEN Unipetrol (8) mln PLN (stopy dyskonta stosowane w trakcie roku 2020 od 3,84% do 5,74%) i Grupy ORLEN Deutschland (17) mln PLN (stopy dyskonta stosowane w trakcie roku 2020 od 1,98% do 3,64%). 

Testy na utratę wartości firmy

Grupa zaalokowała wartości firmy powstałe na rozliczeniu połączeń jednostek opisanych w nocie 7.3 do CGU jakim jest jednostka, na nabyciu której powstała wartość firmy, za wyjątkiem wartości firmy UAB Mockavos terminalas, która została przypisana do CGU ORLEN Lietuva.

Podstawę wyceny wartości odzyskiwalnej dla poszczególnych CGU do których przypisana została wartość firmy stanowiła ich wartość użytkowa. Test został przeprowadzony w oparciu o modele zdyskontowanych przepływów pieniężnych dla poszczególnych CGU. Założenia makroekonomiczne oraz stopy dyskonta przyjęte w testach są zgodne z założeniami dla poszczególnych segmentów do których przypisane są testowane CGU wskazane w punktach 14.4.1 i 14.4.2.

W celu oszacowania wartości użytkowej przyjęto następujące dodatkowe kluczowe założenia w odniesieniu do poniższych CGU, do których przypisano wartość firmy:

Grupa RUCH 

Przepływy pieniężne dla wyceny wartości firmy RUCH uwzględniają procesy restrukturyzacji kluczowych segmentów Grupy RUCH: detal, prasa, usługi kurierskie z uwzględnieniem weryfikacji kosztów logistycznych oraz rozwój sieci detalicznej o nowe formaty punktów sprzedaży przy jednoczesnej optymalizacji biznesu prasowego. Wartość użytkowa RUCH obliczona przy stopie dyskonta 7,07% wynosi 471 mln PLN.

Livingstone i Nowotna Farma Wiatrowa

Przepływy pieniężne dla wyceny wartości firmy Livingstone i Nowotna Farma Wiatrowa obejmują warunki cenowe uwzględnione w ramach podpisanych kontraktów sprzedaży energii elektrycznej z OZE (PPA) oraz kontraktów sprzedaży praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia (CPA).  Ponadto przepływy dla Nowotna Farma Wiatrowa uwzględniają przychody z przyszłych umów, które Spółka zawrze z uwzględnieniem obowiązujących w Grupie ORLEN założeń cenowych dla segmentu Energetyka. Wartości użytkowe Livingstone i Nowotna Farma Wiatrowa obliczone przy stopie dyskonta 6,3% wynoszą odpowiednio 141 mln PLN i 985 mln PLN.

ORLEN Transport

Przepływy pieniężne w teście na utratę wartości firmy ORLEN Transport uwzględniają założenia dotyczące rozwoju floty transportowej Grupy ORLEN odzwierciedlone w Strategii ORLEN 2030, w tym  wyższy poziom efektywności kosztów stałych w docelowej strukturze działalności. Wartość użytkowa ORLEN Transport obliczona przy stopie dyskonta 7,18% wynosi 175 mln PLN. 

UAB Mockavos terminalas

Wartości firmy UAB Mockavos terminalas została przypisana do CGU ORLEN Lietuva. Założenia przyjęte do testu ORLEN Lietuva zostały opisane w nocie 14.4.2.

W ocenie Grupy nawet w przypadku uzasadnionych i prawdopodobnych zmian kluczowych założeń przyjętych do wyceny wartości użytkowej w ramach przeprowadzonych testów na utratę wartości firmy, wartość bilansowa ośrodków wypracowujących środki pieniężne wraz z przypisaną do nich wartością firmy nie przewyższyłaby istotnie ich wartość odzyskiwalnej.

W wyniku przeprowadzonych analiz nie stwierdzono utraty wartości w odniesieniu do wartości firmy na dzień 31 grudnia 2021 roku.

Podsumowanie wyników analizy utraty wartości

Łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym Grupy ORLEN w roku 2021 wyniósł 811 mln PLN.

Łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym Grupy ORLEN w roku 2020 wynosił (1 591) mln PLN.

Odpowiednio odwrócenie oraz utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, wartości firmy oraz aktywów z tytułu praw  do użytkowania, zostały ujęte w pozostałych przychodach operacyjnych (nota 13.9) oraz pozostałych kosztach operacyjnych (nota13.10).